Een tijdloos, nagelbijtend en sfeervol geschreven misdaadverhaal

De Brandstichter leverde de Tsjechoslowaakse schrijver Egon Hostovský de Staatsprijs voor de Literatuur op een jaar na de uitgave in 1935. Het schetst dan ook perfect een dorpje uit Oost-Bohemen, de regio waarvan Hostovský zelf stamt.

In Zbecnóv in 1935 runt Josef Simon zijn herberg en café De Zilveren Duif. Josef wordt gerespecteerd door zijn optreden bij het bonte allegaartje van stamgasten, die hem af en toe het leven erg zuur kunnen maken. Hij heeft een vrouw die raadselachtig is en naar haar geboorteplaats terugverlangt en twee opgroeiende kinderen Kamil en Eliška, die ook hun plaats opeisen in het veelstemmige boek.

Als er een paar onverklaarbare branden enkele huizen en neringen in het plattelandsdorpje platleggen, slaat de schrik toe en wordt er heel wat afgeroddeld en beweerd in De Zilveren Duif, waarvan Josef het nogal op zijn heupen krijgt. Vooral drie stamgasten die zich altijd samen zetten om te drinken, worden gevolgd. De argwaan tussen hen zelf én die van de dorpelingen voor dit trio laait hoger en hoger op naarmate de branden driester toeslaan en zelfs op voorhand worden aangekondigd.

Verdachtmakingen zijn legio en het vertrouwen onder de dorpelingen wordt ondermijnd. Iedereen blijft zo veel mogelijk thuis, en ondertussen spelen de emoties en de hormonen van Josef’s kinderen op. Het gezin van Josef wordt niet gespaard, ook enkele familieverhalen komen onderwijl naar boven. Er worden enkele dorpsverhalen knap doorheen geweven en dit alles op de achtergrond van de broeiende intolerantie tussen de Bohemers, Joden en Duitsers en de zich aankondigende Tweede Wereldoorlog.

Hoewel dit boek bijna 90 jaar geleden geschreven is, kan je zo meeleven met de kleurrijke personages en proef je de steeds meer verstikkende sfeer rondom hen. De spanning wordt knap opgebouwd, zo wil je zelf ook mee zoeken naar de slechterik in het verhaal. Maar is er wel één slechterik, en welke motieven zijn er dan voor de branden? Wie is er met wrok of woede blijven zitten vanwege gebeurtenissen uit het verleden? Ook de nodige kritische humor is hier en daar aanwezig om het geheel mee te kruiden.

Hustovský was een Joodse Bohemer, die vlak voor het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog is gevlucht naar de VS en daar zijn leven probeerde op te bouwen nadat zijn hele familie is uitgemoord in de concentratiekampen. Tot in de jaren 1950 bleef hij boeken schrijven die ook in verschillende talen werden vertaald.

Met dank voor dit recensieboek aan Zirimiri press en uitgeverij Epo.