de tweelingentrilogie

Citaat : We hadden besloten uit elkaar te gaan. De scheiding moest volledig zijn. Een grens was niet genoeg, ook stilte moest er zijn.

Agota Kristóf werd geboren in Hongarije maar In 1956 vluchtte ze met haar man en hun vier maanden oude dochtertje het geboorteland uit omdat de Hongaarse opstand gewelddadig bedwongen werd door Russische militairen. Ze weken uit naar Zwitserland. Tijdens het afstompend werk in een uurwerkfabriek schreef ze gedichten, die werden gepubliceerd in een Hongaars tijdschrift. Na vijf jaar stopte ze met het werk in de fabriek en verliet ze haar man. Ze leerde Frans met een beurs van de stad Neuchâtel en begon ook in die taal te schrijven (1970).

In 1986 verscheen Kristófs eerste Franstalige roman, Het dikke schrift, ontstaan uit autobiografische aantekeningen. Voor Het dikke schrift ontving Agota Kristof de Europese prijs voor Franstalige literatuur. Het vervolg liet twee jaar op zich wachten, en was getiteld Het bewijs. Het verhaal sloot aan bij het vorige boek. In 1991 kwam De derde leugen uit. Ook dit boek is een vervolg op het vorige. De drie boeken samen zijn ook als drieluik uitgegeven die ook wel de tweelingentrilogie werd genoemd. De drie romans kunnen als een samenhangend geheel worden beschouwd.

De beproevingen van de prepuberale tweeling in oorlogstijd uit Het dikke schrift, de naoorlogse zoektocht van de gescheiden broers uit Het bewijs en het verdrongen familiedrama uit De derde leugen sluiten naadloos op elkaar aan. Dat neemt niet weg dat elk deel van Kristofs drieluik in tegenspraak is met elk ander. In elk deel worden verhalen verteld die in een volgend deel worden geloochend, komen gebeurtenissen voor die zich in een vorig deel heel anders lijken te hebben afgespeeld. Het geheel vormt een fascinerend weefsel van leugens, een ingewikkeld vlechtwerk van ficties.

Een tweeling brengt de oorlog door bij Grootmoeder, een cynische, drankzuchtige vrouw die woont aan de rand van de Kleine Stad, vlak bij de grens. Ze zijn een anonieme 'wij', die hun waarnemingen en lotgevallen in kinderlijk eenvoudige stijl weergeven maar de lezer wel van zijn stoel blazen. In een hels tempo krijg je een hoop dingen te verwerken die niet zo alledaags zijn. De broers willen zich harden om in de oorlog te overleven. Ze ontpoppen zich als een soort hardvochtige Robin Hoods die voeden maar ook stelen en zich zelfs prostitueren om te overleven. Ze aarzelen niet hun Vader op een mijn te laten lopen om een van hen het land uit te kunnen laten vluchten. Ook hun moeder komt toevallig door een granaatontploffing om het leven wanneer ze hen bezoekt om hen mee te nemen en een nieuw leven te beginnen. De schrijfster laat de stijl van de trilogie meegroeien met de personages. In de latere delen is die stijl dan ook minder sober en ook minder afstandelijk.