Interview met Isabelle De Wilde, collectievormer -12 jaar bij de Antwerpse bibliotheken

Hoe ben je in de functie van collectievormer -12 jaar gerold?

Ik werk reeds 11 jaar voor de bibliotheek. Eerst werkte ik bij de bibbus, dagelijks reeds ik langs de scholen en bevond me tussen de kindercollectie. Nadien heb ik bij Kinderbib De Vertellerij gewerkt. Toen de functie van collectievormer vrij kwam dacht ik: ja, kinderboeken dat wil ik doen. Mijn liefde voor kinderboeken zat al in mij voor ik bij de bibliotheek werkte. Het was altijd mijn droom om iets met kinderboeken te doen. Prachtige illustraties en mooie teksten hebben me altijd aangesproken. Eigenlijk kan je wel zeggen dat ik in de functie van collectievormer -12 jaar ben gerold.

Kan je ons vertellen wat jouw job als collectievormer -12 jaar inhoudt?

Ik vorm de collectie voor kinderen -12 jaar voor alle bibliotheken in Antwerpen en bepaal naar welke vestigingen de boeken gaan. Deze collectievorming doe ik in samenwerking met de jeugdmedewerkers van de verschillende bibliotheken. Ik geef ook advies over de plaatsing van de kinderboeken in de bib. We leven in een visuele samenleving dus frontale presentatie en thematafels zijn zeer belangrijk. Maandelijks organiseren we ook een jeugdteam met alle jeugdmedewerkers, we bespreken dan wat de topics en grote acties zijn in de bib. Voorbeelden zijn de Jeugdboekenmaand, de Poëzieweek. Als collectievormers proberen we dan een visie mee te geven en toffe titels. Tijdens de Jeugdboekenmaand zit ik samen met coördinator Charlotte Van der Vloedt. We kijken dan samen welke boeken in de picture worden gezet. Deze boeken worden dan in alle vestigingen neergezet.

Je spreekt over een samenwerking met de bibliotheekmedewerkers. Hoe verloopt deze samenwerking binnen het vormen van een collectie?

Eén keer per jaar bekijken de collectievormers de cijfers van alle vestigingen, deze cijfers leggen we dan samen. We bekijken het profiel van de vestigingen. Bibliotheken hebben een zeer verschillend profiel, een stedelijke omgeving zal meer verhalen ontlenen rond kleine tuinen. Terwijl de vestiging van Berendrecht meer boeken ontleent rond natuur, moestuinen of zelf kippen houden. Ik probeer drie keer per jaar een bezoek te brengen in elke vestiging en praat met de jeugdmedewerkers. Als collectievormer krijg ik cijfers en een algemene tendens te zien, toch hebben de bibliotheekmedewerkers een beter zicht op wat er écht werkt. We bespreken dan welke boeken goed ontleend worden en of er tendensverschuivingen zijn. Het is een échte samenwerking, we maken samen collectie.

Hoe ga je te werk om de collectie -12 jaar te vormen?

Uitgeverijen sturen drie keer per jaar een catalogus op met nieuwe boekentitels en herdrukken. De catalogus kan je vergelijken een modebrochure. Ik loop de brochures door en kijk dan wat de trends en herdrukken zijn. Daarnaast komen er ook wekelijks zichtzendingen naar mij, door deze zendingen heb ik het boek effectief in mijn handen. Bij prentenboeken bekijk ik de druk, het soort van papier en de afbeeldingen. Een boek is eigenlijk een totaalpakket. Je kan het kleine kunstwerken noemen. Voor leesboeken kijk ik algemeen naar hoe de tekst is gezet.

Ga je soms bij de kinderen zelf ten rade?

Nog te weinig, ik probeer deze informatie wel te halen bij de medewerkers van de bibliotheken. Als ik in vestigingen zit waar er toevallig een klas op bezoek is, ga ik wel even helpen. Ik toets dan af wat de kinderen graag lezen of waar hun interesse ligt. Ik probeer hen natuurlijk ook een mooie boekentip mee te geven.

Is er een bepaalde visie op collectievorming en is het toegestaan daar van af te wijken?

Het is zeker toegestaan om daar van af te wijken, we zitten heel veel samen met collectievormers. Visie is iets dat verandert doorheen de tijd. De samenleving verandert dus de visie rond collectie moet ook veranderen. Collectie staat er voor de inwoners van Antwerpen, je moet zorgen dat zij zich terugvinden in deze collectie.

Je spreekt over visie, spreken we hier dan ook over leesbevordering bij kinderen?

Ja, er wordt al veel gedaan rond leesbevordering, maar we zijn er nog niet. Vroeger was er de visie ‘wat je ook leest, het is ok’, tegenwoordig merken we een verschuiving in deze visie. We weten dat het onverantwoord is om een kind elke avond te laten bepalen wat er wordt gegeten. Waarom leggen we dan de volledige verantwoordelijkheid over zijn of haar leesontwikkeling wel vaak bij het kind? Kinderen moeten niet enkel fastfood lezen, maar ook literaire werken. Diepere teksten maken mensen empathischer en begrijpend lezen hangt ook samen met moeilijkere teksten. Natuurlijk mogen kinderen nog stripboeken lezen, de leeskilometers moeten gemaakt worden. Maar het moet niet altijd hapklaar zijn, moeilijker mag ook. Scholen moeten ook blijven inzetten op literaire werken. Lezen is iets wat je moet leren, maar als het goed komt is het top. Ik probeer te zorgen dat er in de collectie een mix is van populaire en minder populaire titels. Literaire werken moeten zeker hun plek vinden in de bibliotheek.

Was het een droom om voor de bibliotheek te werken?

In mijn hoofd was collectievormer niet echt een job die je zou kunnen uitoefenen. Ik ben afgestudeerd als kunst en cultuurbemiddelaar. Vroeger wou ik misschien iets met kunst doen, in een museum werken of zelf boeken schrijven. Een job in de bibliotheek stond niet echt op mijn radar. Nu besef ik dat deze job echt bij mij past. Kinderen enthousiast maken voor boeken is heel fijn. In eerste instantie was het mijn droom niet, maar nu uiteindelijk wel. Ik ben altijd wel een lezer geweest.

Was je als kind zelf dan te vinden in de bib?

Ja, ik ben altijd naar de bibliotheek geweest als kind. Als puber ben ik eventjes van het bibliotheekpad geraakt. Zoals dit wel vaker gebeurt. Als puber ben je met andere dingen bezig: wie ben ik, wat moet je doen in de samenleving, je vrienden zijn belangrijk. Een beetje tegen het systeem sjotten. Toch kon je me nog altijd vinden in de boekenwinkels en ging ik altijd kijken bij de kinderboeken.

Wat zijn de hypes in kinderboeken?

Het loopt een beetje gelijk met de verhalen voor volwassenen. Verhalen rond ecologie, verbinding met natuur en omgaan met natuur springen er uit. Wat ook goed scoort zijn emoties, het mild ouderschap zie je wel terug in verhalen. Emoties leren herkennen en hoe ga je ermee om, die zaken trekken zich wel door. Nu spelen de kinderboeken zich vaak af in deze wereld, minder in een verzonnen wereld. Verhalen rond een ongelofelijke fantasiewereld blijven wat op de achtergrond.

Weet je welk thema het goed doet in de leefwereld van kinderen?

Alles wat op televisie komt en verhalen met spanning en humor, daar grijpen kinderen naar. Ze kennen en herkennen deze verhalen. Kinderen moeten wel herkenning vinden in de bibliotheek, maar het mag ook wel wat dieper gaan.

Welke tip zou je ouders geven om kinderen terug aan het lezen te krijgen?

Het voorbeeld dat ouders zelf lezen is natuurlijk heel belangrijk. Kinderen voorlezen, lees ze voor tot ze weglopen (lacht) of een vast moment maken voor het lezen van een boek. Leg bijvoorbeeld elke vrijdag alle tablets weg en lees samen.

Ten slotte, kan je de stadslezers een leestip geven binnen het genre kinderboeken?

Atalante van Barbara Jurgens, een Griekse mythe. Echt prachtig. Het verhaal gaat over een meisje die heldin wil worden, ze botst altijd tegen de mannelijke personages. Het is een boek met een beetje vrouwelijke emancipatie. Een prachtig prentenboek is Een tijger in de trein van Mariesa Dulak, het verhaal gaat over een papa die altijd op zijn GSM zit, terwijl merkt hij niet wat er rond hem op de trein gebeurt. Een lui letterland van Ann Steenhoff is dan weer een goed boek over leesbevordering. Een boek dat ik iedereen aanraad.

Welk boek heb je zelf meegenomen uit jouw kinderjaren.

De verhalen van de boze heks van Hanna Kraan en Floddertje van Annie MG Schmidt, verhalen die ik zelf aan het voorlezen ben aan mijn eigen kinderen. Ze vinden het fijne verhalen.